All1 spreekt het Vlaams Parlement toe over het invoeren van een singlereflex

• 07-11-2023 @ 17:43
• 25 Likes
• 28 Views

• Painting
• Plumbing
• Furniture

VLAAMS PARLEMENT – Op dinsdag 7 november hield het Vlaams Parlement hoorzittingen over het invoeren van een singlereflex, waarbij Nadya Debeule van all1 haar zegje mocht komen doen. Want ook in Vlaanderen zijn er steeds meer singles… en toch is het beleid onvoldoende op hen afgestemd. Daarom dienden politici een conceptnota in, waarin ze pleiten voor een singlescan die de problemen van singles beter in kaart brengt, een singlereflex om nieuw beleid singleproof te maken en een singleplan om bestaande ongelijkheden recht te zetten. Concreet gaat het over 0% registratierechten op de enige eigen woning, een meer rechtvaardige waterfactuur, en het wegwerken van sociale, fiscale en andere obstakels voor woningdelen. Nadya lichtte als lid van all1 de benarde situatie van alleenwoners toe. Hieronder vindt u haar betoog. De commissie kan u via de volgende link herbekijken: youtube.com. 

Geachte Parlementsleden,

Stel. U nodigt koppels uit voor een verjaardagsfeestje, misschien samen met hun twee tieners, en zij brengen – gewikkeld in een mooie geschenkverpakking – een lekkere fles wijn mee. Dat is wat we normaal vinden.

U nodigt mij ook uit voor uw feestje, en ik breng mee – eveneens gewikkeld in een mooie geschenkverpakking – een halve fles wijn. U zou raar opkijken, vermoed ik.

We staan er zelden bij stil dat, bij een feestje, mensen die alleenwonen altijd guller zijn, zeg maar, of verondersteld worden guller te zijn dan gezinnen. Zo ook staan we er zelden bij stil dat het beleid méér inspanningen vraagt van mensen die alleenwonen dan van gezinnen. We vinden het zelfs doodnormaal.

En het is te weinig gekend: we leven in het land waar alleenwoners het meest belast worden en het minst terugkrijgen. En het wordt tijd voor een mindswitch.

Geachte Parlementsleden,

Het zal u niet verwonderen dat all1, de belangenvereniging voor alleenwoners, vindt dat de conceptnota die vandaag op tafel ligt een dikke duim verdient. Ik denk vooral aan de centrale boodschap: er is nood aan een singlereflex. Er is nood aan een systematische herberekening van de impact van beleidsmaatregelen op alleenwoners. Kortom, er is nood aan een mindswitch om een beleid te voeren dat uitgaat van neutrale leefvormen.

Wij van all1, de belangenvereniging voor mensen die alleen wonen, vinden het een hele eer dat we onze visie mogen geven over de conceptnota in het Vlaams Parlement.

Vooreerst toch nog dit: wij spreken over “alleenwoners”, een begrip dat we hebben overgenomen van schrijfster Nathalie Leblanc, omdat deze term het best de lading dekt. Een alleenwoner draaft financieel voor alles alleen op. Verder richt all1 zich op alleenwoners zonder kinderen, omdat dit de groep is die het meest belast wordt en er het minst voor terugkrijgt.

Wij focussen op de financiële en fiscale gevolgen, wij luisteren naar de specifieke noden en de problemen van onze lotgenoten en we kaarten ze aan bij beleidsverantwoordelijken op alle beslissingsniveaus. En we zouden natuurlijk graag hebben dat er ook iets mee gebeurt. Verder dringen we aan op wetenschappelijk onderzoek via de Wetenschapswinkel van de VUB, wat tot nog toe 3 thesissen heeft opgeleverd.

Maar onze vereniging is een lilliputter; in niets te vergelijken met organisaties zoals de Gezinsbond. Wij hebben geen personeel. Wij hebben geen inkomsten. Wij hebben wel een echt trekpaard. Dat is initiatiefneemster en voorzitster Carla Dejonghe, ook Brussels Parlementslid. Zij trekt al jaren aan de kar, en krijgt véél respons. In Brussel woont immers één op de twee bewoners alleen. 

In 2020 hebben we een enquête gehouden, waar 85% van de deelnemers liet weten dat ze alleen woonden door omstandigheden. Door bijvoorbeeld een overlijden of een echtscheiding. Het kan dus iedereen overkomen. De dag dat u het zelf meemaakt, zal u versteld staan van de kosten die op u afkomen.

Wat de deelnemers aan de enquête het vaakst opmerkten, was hoe onrechtvaardig de forfaitaire belastingen zijn, omdat die singles harder treffen. Het betreft de onroerende voorheffing en de forfaitaire provincie- en gemeentebelastingen, omdat die belastingen berekend worden per huishouden en niet per persoon.

Een andere veel voorkomende klacht van de deelnemers ging over de vaste kosten van nutsvoorzieningen. Zo kregen we te lezen: wat helpt het om energie te besparen, om de thermostaat lager te zetten of om de lichten te dimmen? Want de vaste kosten zijn zo hoog. Die vaste kosten bepalen 55% van de rekening: het gaat om netkosten, distributiekosten, allerhande heffingen (energiebijdrage, accijnzen, bijdrage energiefonds, heffingen opgelegd via de transmissiebeheerder, financiële maatregelen voor Rationeel Energieverbruik, financiering voor steunmaatregelen voor hernieuwbare energie) en daar bovenop nog de btw.

Om u een concreet voorbeeld te geven: in een appartementsgebouw van één verdieping hoog, en met slechts 4 flats, is er een smalle trapgang. Daarin hangen amper 2 lampen: ééntje boven en ééntje beneden. Er is een aparte teller. Daarvoor betalen de vier eigenaars  samen 355 euro per jaar. Ze hebben eerst spaarlampen en vervolgens LED-lampen geïnstalleerd om de prijs te drukken. Ze hebben het bedrag al twee keer laten narekenen door de syndicus, omdat ze ervan overtuigd waren dat er sprake was van een misrekening. Neen dus. Kortom, alleenwoners dringen erop aan om de prijs van gas en electriciteit zoveel mogelijk te berekenen in functie van het verbruik.

Tot onze verbazing hebben wij in de lijvige conceptnota niets gelezen over de onrechtvaardige vaste kosten voor gas en electriciteit. De waterfactuur kwam wel aan bod.

Telecommunicatie idem. Nog een voorbeeld. Iemand schreef ons: “Mijn buurman woont sinds kort alleen. Hij heeft de simkaart van zijn vriendin bij Telenet ingeleverd en tot zijn verbazing betaalt hij slechts €20 minder voor zijn abonnement, een pakket dat met hypersnel internet en televisie ongeveer €180 bedraagt.”

En effectief, ik heb de proef op de som genomen bij Proximus: voor krek hetzelfde pakket met internet, TV en GSM, betaalt één persoon €107 per maand, en voor 2 personen is het €129. Dus slechts €22 verschil. De telecombedrijven hebben er dus echt baat bij als meer koppels uiteengaan. Ook telecommunicatie ontbreekt dus in de conceptnota.

Een andere struikelsteen: de gemeentelijke huisvuilbelasting. Er zijn nog steeds gemeenten die een vast bedrag aanrekenen voor het ophalen van je huisvuil. Toen ik vroeger in Bertem woonde, betaalde ik voor een veel te grote container evenveel als het groot gezin dat naast mij woonde. Na verloop van tijd veranderde dit en werden we belast per kilo huisvuil. Ik had de pech om naast een café te wonen waar de klanten nog gauw hun lege blikjes en restjes sandwiches in mijn container dumpten. Want er was toch plaats zat. Gemeenten hebben dus ook een rol te spelen.

Nog een ander heikel punt zijn de successierechten. En dat vindt één van onze leden toch een groter struikelblok dan ik in de conceptnota lees. Ingrid Ramsdonck, die met naam en toenaam wenst te getuigen, was in alle staten toen het duolegaat op de schop ging. Het was 2021. 6 jaar voordien, in 2015, had zij een testament laten opmaken. Ze had €800 betaald aan de notaris om te regelen dat een heel behulpzame vriend haar woning zou kunnen erven. De andere helft van haar nalatenschap zou naar Kom op tegen Kanker gaan. Een goed doel dus. Maar… 6 jaar later, in 2021, werd het duolegaat afgeschaft. Zij was verbolgen en vertelde mij: “Ik kan ermee leven dat de overheid maatregelen wijzigt, maar het kan toch niet dat ze bestaande regelingen met één pennenstreek kan wegvegen. Ik was plots €800 kwijt. En ja, ik kan nog eens goed van mijn neus maken, maar denk eens aan de ouderen met een duolegaat die intussen wilsonbekwaam of dement zijn, en die niet weten dat de Vlaamse overheid zomaar hun wilsbeschikking aan de kant heeft geschoven.  Dat je reinste diefstal. De politici moeten van bestaande regelingen afblijven.”

Mevrouw Ramsdonck heeft nu een nieuw testament moeten laten opmaken, dat kostte nog eens €300 extra. Ik belde haar gisteren en ze is nog even verontwaardigd als vroeger. Ze vertelde mij gisteren: “Als ik sterf en ik wil mijn huis nalaten aan mijn vrienden, dan moeten zij binnen de 6 maanden de successierechten daarop betalen. De hoogste schijf, dan nog. Die vrienden kunnen dat geld zomaar niet op tafel leggen. Er is nu met de notaris afgesproken dat hijzelf zo snel mogelijk het huis zal verkopen en het restantje winst onder mijn vrienden zal verdelen.” Wie profiteert hiervan? De notarissen.

De vriendenerfenis die in de plaats van het duolegaat gekomen is, noemt ze een lachertje. “Ze strooien ons zand in de ogen,” luidt haar commentaar.

Tot zover de belangrijkste opmerkingen uit onze enquête over de financiële en fiscale onrechtvaardige behandeling en die niet aan bod komen in de conceptnota.

Op de valreep schreef een vriendin mij nog dat ze dacht aan de toekenning van energie- en renovatiepremies die (naargelang van de regio) afhankelijk zijn van de gezinssamenstelling. Grotere gezinnen krijgen doorgaans hogere premies dan alleenwonenden. “Hierdoor kunnen zij gemakkelijker investeringen doen die de waarde van hun woning verhoogt en waardoor de woning voldoet aan de strenger wordende klimaateisen”, zo schreef zij mij.

Verder contacteren alleenwoners de vereniging all1 soms met schrijnende verhalen. Ik heb gesproken met een jonge vrouw die slachtoffer is van een mislukte medische ingreep, haar werk verloor en de zware bijkomende kosten niet kan betalen. Als ze ergens naartoe moet, is ze aangewezen op een taxi. Een andere vrouw kreeg kanker en heeft het nu moeilijk om haar lening verder alleen af te betalen. Anderen delen ons mee dat ze hun sociaal leven op een laag pitje moeten zetten bij gebrek aan geld.

We ontvangen ook soms tips over van alles en nog wat. Zo hebben we elkaar, alweer op initiatief van Carla Dejonghe, tijdens de Covid-periode online kookles gegeven. Hier werden volop informatie uitgewisseld over locaties waar je kleine porties en losse verpakkingen kunt kopen.

En, af en toe komt er ook positief nieuws. Zopas is beslist dat het voorhuwelijkssparen via de ziekenfondsen op de schop gaat. Ook dat kan nog in de conceptnota worden aangevuld.

En nog positiever nieuws, zoals in de nota ook staat: veel diepgaandere maatregelen zijn al genomen in het Brussels Gewest. Daar is de forfaitaire gewestbelasting van 89 euro in 2016 afgeschaft. Bij de fiscale hervorming in het Brussels Gewest, werd de alleenwonende zonder kinderen als uitgangspunt genomen. Ook de korting op de registratierechten geldt voortaan per woning en niet per koppel. Ze kan oplopen tot 21.875 euro.

Samengevat: de belangenvereniging all1 somde enkele suggesties op ter vervollediging van de conceptnota, met name over de té zware vaste kost voor elektriciteit en gas, over de onrechtvaardige aanrekeningen van telecommunicatiegiganten en over de povere vriendenerfenis, al wordt dat laatste aspect in de nota ook erkend.

De essentie van de conceptnota krijgt van ons pluim, omdat ze, net als wij, tot de conclusie komt dat de mensen die alleen wonen het meest belast zijn en het minst terugkrijgen en omdat er wordt geijverd voor een single reflex en een leefvorm neutraler beleid.

En nog een toemaatje. Ik ben begonnen met een cadeautje en wil er ook mee eindigen. Tot voor drie jaar werkte ik op een kantoor met 40 mensen. Twee keer per week stak ik €5 in een enveloppe voor allerlei gezinsevenementen van de collega’s: hun huwelijk,  het huwelijk van een dochter of zoon, de geboorte van een kind, of van een kleinkind, de wafelenbak van de Chiro, de chocoladeverkoop van de voetbalclub of kaarsjes ten gunste van de school. Twee keer €5 per week … dat komt op €520 per jaar. En dan heb ik het nog niet over geschenken voor de eigen familieleden, die ook verjaren en huwen en voor wie we nog dieper in de buidel moeten tasten. Suikertantes en nonkels vind je alleen nog in de betere kringen.